امروزه در جهانی زندگی می‌کنیم که زنان دوشادوش مردان در عرصه‌های مختلف حرفه‌ای، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، نظامی و …. مشغول به فعالیت می‌باشند. اصولا حوزه کارآفرینی نیز از این امر مستثنا نیست. چرا که زنان قرن حاضر بیش از هر دوره‌ای، خواهان آزادی‌ها و برابری های جنسیتی بوده و برای تحقق این آرمان به فعالیت های گوناگونی مبادرت می‌ورزند. به طور کلی کارآفرینی به دلیل ماهیت انعطاف‌پذیری که دارد کمتر با محدودیت های جنسیتی که دیگر ابعاد جامعه با آن سروکار دارند درآمیخته است. بنابراین اگر خانم هستید و یا به مبحث برابری‌های جنسیتی علاقمندید کارآفرینی یکی از حوزه‌های حرفه‌ای و شغلی است که بواسطه آن می‌توانید بستر مناسبی برای پیدایش این شرایط فراهم نمایید.

بر کسی پوشیده نیست که در جهان امروز، یکی از مهمترین عواملی که می‌تواند ضامن استقلال و آزادی افراد باشد برخورداری از امکانات شغلی و آرامش مالی می‌باشد. حال به این عامل، عامل جبر تاریخی و فشارها و محدودیتهای دیرینه وارده بر زنان را نیز اضافه کنید. کارآفرینی موقعیت خوبی برای زنان جهان است تا با راه‌اندازی و پایه گذاری یک کسب و کار جدید استقلال مالی و حرفه‌ای خود را تثبیت نموده و در سطح کلان به برابریهای جنسیتی که همواره یکی از آرمان های جامعه زنان بوده است دست یابند. با این وجود لازم به ذکر نیست که برای بانوان، کارآفرینی درست همچون کارفرمایی، پروسه‌ای بسیار زمان‌بر و دشوار خواهد بود. در واقع زنان کارآفرین و کارفرما در مقایسه با همتایان مرد خود با محدودیت ها و مشکلات بیشتر و متنوع‌تری روبرو خواهند بود. چند مورد از این محدودیت ها عبارتند از:

  • عدم دسترسی به آموزشهای لازم
  • دسترسی محدود به ICT (فناوری اطلاعات و ارتباطات)
  • دسترسی محدود به بازار
  • کمبود بودجه

کارآفرینی زنان و رشد اقتصادی

اساسا برابری جنسیتی و کارآفرینی زنان در آن واحد از فاکتورهای مهم رشد اقتصادی هر کشور می‌باشند. اما مهم این است که ببینیم این برابری و امکان شغلی تا چه میزان محقق شده. از طرفی نیز یکی از دلایل مهمی که سبب شده تا SMEها-شرکت های کوچک و متوسط- زیادی در ید مالکیت زنان نباشد این است که اکثر زمین داران جهان مردان هستند. بنابراین عدم دسترسی به ملک یکی از محدودیت‌هایی است که مانع از آن می‌شود تا زنان بتوانند آنطور که باید و شاید به لحاظ حرفه‌ای با مردان رقابت نمایند. به این محدودیت، تعصبات دیرینه جوامع مردسالار –هرچند در کشورهای پیشرفته جهان اول- را نیز اضافه کنید تا از دشواری کار زنان کارآفرین آگاه‌تر گردید.

با این حال خبر خوش اینکه امروزه حتی در قاره آسیا نیز زنان بیشتری به امر کارآفرینی روی آورده و در این حوزه با موفقیت های چشمگیری نیز روبرو بوده‌اند. آمارهای مربوط به چند کشور آسیایی از این قرار هستند:

  • 70درصد از شرکتهای فیلیپین در مالکیت زنان هستند.
  • بیش از 60 درصد از شرکتهای تایلند در مالکیت زنان هستند.
  • بیش از 50 درصد از شرکتهای ویتنام در مالکیت زنان هستند.

این آمارهای درخشان آن هم تنها در قاره آسیا که کشور ما نیز مشمول آن می‌باشد، خبر شگفت انگیز و امیدوارکننده‌ای برای بانوان خوش‌اندیشه کارآفرین تلقی می‌شود. البته دلیل دستیابی به این کامیابی شغلی در میان زنان کارآفرین در وهله اول به سیاست‌ گذاری های هر کشور مربوط می‌باشد. به طور مثال از جمله سیاست هایی که در کشورهای فوق، در رابطه با مقوله کارآفرینی از زنان و حمایت از برابری جنسیتی و شغلی اتخاذ شده می‌توان به چند مورد ذیل اشاره نمود:

  • تخصیص بودجه کافی و مناسب به زنان کارآفرین
  • برنامه‌ریزی در راستای حمایت از SME های تحت مالکیت زنان
  • سیاست های دفاع مدنی بسیار قوی

همه این سیاست ها تنها به هدف اولویت‌بخشی و احترام به زنان کارآفرین کشور و نتیجتا رشد و شکوفایی اقتصادی کشور در سطح کلان اتخاذ و اجرایی شده‌اند. لذا مشخصا حمایت از بانوان کارآفرین، ضمن تکریم جایگاه زنان در جامعه موجب ترقی اقتصاد جامعه نیز خواهد شد.

چرا باید از زنان کارآفرین حمایت کرد؟

زنان کارآفرین

دلیل ضرورت حمایت از زنان کارآفرین بسیار واضح و مبرهن است. زنان نیمی از جمعیت جامعه جهانی را تشکیل می‌دهند. در واقع این زنان هستند که برترین کارآفرینان تاریخ را در بالین خود پرورانده و تحویل اجتماع داده‌اند. لذا در دنیای امروز، حمایت از برابری جنسیتی و تکریم نقش زنان کارآفرین در حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی و غیره در وهله اول، احترام به حقوق بشر و در جایگاه بعدی منجر به رشد و ترقی اقتصادی خواهد بود.

اکوسیستم کارآفرینی

همانطور که اشاره شد، امروزه بسیاری از کشورها جایگاه خاصی برای زنان کارآفرین و کسب و کار آنها اختصاص داده‌اند. زنان کارآفرین امروزه از اکوسیستم کارآفرینی مخصوص به خود برخوردار بوده و کمتر از محدودیت های اقتصادی و حرفه‌ای رنج می‌برند.

شما نیز اگر نقشی در سیاست‌گذاری دارید و یا مایلید بدانید چگونه می‌توان این اکوسیستم را برای زنان کارآفرین کشور خلق و حفظ نمود، به مراحل ذیل دقت کنید:

  1. در وهله اول لازم است که دسترسی زنان به منبع قابل توجهی از بودجه فراهم آید. برای تسریع روند تحقق برابری جنسیتی در عرصه کارآفرینی، زنان کارآفرین به اعتبارات، سرمایه و فناوریهای لازم نیاز دارند. این امکانات باید بدون هیچ‌گونه تعصب و غرض ورزی جنسیتی در دسترس این زنان باشند. شایان ذکر است که فراهم آمدن این امکانات نتیجه‌ای جز رشد اقتصادی گسترده‌تر نخواهد داشت. جهانی را تصور کنید که نیروی کار و کارآفرینی آن علاوه بر مردان، زنان را نیز به طور جدی در بر گیرد. آیا در این حالت، جهانی ثروتمند‌تر، موفق‌تر و انسانی‌تر نخواهیم داشت؟
  2. در این مرحله، امکاناتی چون دسترسی به تجهیزات IT وICT  بسیار حائز اهمیت خواهد بود. زنان کارآفرین باید با به‌روز‌ترین فناوری ها و روش های علمی آشنا و از آنها برخوردار باشند. آنها می‌توانند به واسطه روش ها و ترفندهای مختلفی که دنیای فناوری اطلاعات و اینترنت در اختیارشان قرار می‌دهد، همچون مردان کارآفرین به بازارهای بزرگ دسترسی پیدا کرده و فروشهای خیره‌کننده‌ای داشته باشند. البته دسترسی و موفقیت در به کارگیری این ابزارها و فناوری ها به تنهایی امکانپذیر نیست. لذا بسیار مهم است که با توجه به سرعت فزاینده رشد و پیشرفت دنیای اطلاعات، زنان کارآفرین را جهت استفاده از این ابزارها با امکانات آموزشی و تعلیمی روز مجهز سازیم.
  3. خلق یک محیط مناسب که نیازهای مخصوص به زنان و مردان را به طور یکسان و به اقتضای ویژگی های هریک پاسخگو باشد. به طور مثال سازمانهای دولتی و خصوصی باید از پرسنل خانم بیشتری در هیئت مدیره خود استفاده کنند. همچنین بانک ها نیز موظفند که خدمات بهتری را به زنان ارائه نمایند. این یعنی زنان باید قدرت تصمیم گیری بیشتری داشته باشند. به طور کلی شبکه‌های کارآفرینی زنان و در کل صدای زنان کارآفرین باید به وضوح در تمامی اتاق‌های بازرگانی جهان به گوش رسد. تا بدین ترتیب، رفته رفته برابری جنسیتی در تمامی عرصه‌های اقتصادی و تجاری مسلم و مسجل گردد.

پیش‌بینی‌ها حاکی از آنند که تا شصت سال آتی، در قاره آسیا برابری جنسیتی –از لحاظ درآمد سالانه- با رشد 70درصدی همراه خواهد بود. امید آن می‌رود که کشورهای آسیایی همچون اروپا و امریکا امکان برابری جنسیتی را برای زنان در عرصه‌های مختلف؛ و کارآفرینی به طور خاص فراهم آورند تا همگی از میوه شیرین این تساوی بهره‌مند گردیم.